Vet blind

Twee weken geleden diende een vrouw bij de Reclame Code Commissie een klacht in over de lingerieposters van Sapph. Het model zou “mismaakt” zijn omdat ze was gephotoshopt tot onrealistische proporties. Volgens de klaagster representeerde het ranke meisje een onnatuurlijk schoonheidsideaal, waarmee zij tot eetstoornissen zou aanzetten. Bij Pauw en Witteman bleek echter dat het bewuste model helemaal niet digitaal was verdund; ze had zo’n lichaam van zichzelf. “Dan zal ze wel kotsen”, was vervolgens de teneur van de reacties op internet. Sindsdien vraag ik me af wanneer (en waarom) slank-zijn zo’n slecht imago heeft gekregen. Bij het bekijken van de beroemde documentaire ‘Alleman’ van Bert Haanstra, over het gewone Nederlandse leven begin jaren zestig, springt één ding meteen in het oog: nagenoeg iedereen is slank. Nu niet meer. Het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen heeft onlangs uitgerekend dat alle volwassenen samen zeventig miljoen kilo te zwaar zijn; dat werd omschreven als “135 wedstrijdzwembaden vol met vet”. Nu zoveel mensen met overgewicht kampen, zie je een interessante kentering ontstaan.

Zo las ik laatst in een vrouwenblad dat het voor vrouwen boven de dertig “abnormaal” was om een platte buik te hebben. In de brievenrubriek van De Telegraaf pleitte iemand voor het bijstellen van de BMI (de Body Mass Index waarmee je bepaalt of je een gezond gewicht hebt) “omdat er nauwelijks nog iemand aan kon voldoen”. Een Rotterdamse kliniek voor kinderen met overgewicht vond het raar dat ze zo weinig toeloop hadden, totdat bleek waarom: ouders vonden hun kind helemaal niet te dik, want ze waren zelf ook zo. De Britse obesitasexpert dr. David Ashton stelt dan ook dat 25 procent van de bevolking “vetblind” is geworden: ze denken dat ze een gezond gewicht hebben, maar dat is niet zo. Wat heeft dit te maken met die klacht tegen de billboards van Sapph? Alles. Want het verschil tussen het schoonheidsideaal en de dagelijkse werkelijkheid wordt steeds groter, en dat gaat mensen enorm irriteren. Maar zet zo’n campagne van meisjes in lingerie nu echt aan tot eetstoornissen? Dat is een moeilijke vraag. Het aantal anorexiapatiënten blijft al jaren gelijk, rond de 5500. Nu is iedere patiënt er één teveel, want anorexia is een levensgevaarlijke psychiatrische aandoening waar je jonge meisjes stevig over moet voorlichten.

Maar als je het afzet tegen de alsmaar groeiende cijfers van miljoenen Nederlanders met ongezond overgewicht, blijft het een vreemde scheefgroei aan verontwaardiging. En zó dominant is dat schoonheidsideaal nu ook weer niet, want er zijn tal van rolmodellen die geen maatje 36 hebben. Denk alleen al aan de meest succesvolle man en vrouw van de Nederlandse televisie: Paul de Leeuw en Linda de Mol. Zij worden terecht geroemd om hun charisma, niet om hun BMI. Of neem Oprah Winfrey, de machtigste mediavrouw van Amerika. Of Oscarwinnares Jennifer Hudson. Ugly Betty. Bootylicious Beyoncé. Beth Ditto. De plussize winnares van de laatste America’s Next Top Model. Er zijn genoeg voorbeeldvrouwen met een maatje-meer om onze dochters mee te inspireren. Maar laten we onze tieners (en onszelf) vooral niet wijsmaken dat een slank lichaam alleen haalbaar is door uithongering. En laten we in godsnaam realistisch blijven: een vrouw met een slanke taille en een platte buik is níet mismaakt.